Պարսկաստանի Աբբաս Շահը 1604 թվականին, Շիրակից մինչև Նախիջևան ընկած տարածքի ողջ հայությանը բռնագաղթելով, տասնյակ հազարներ զոհեր տալով, սրի և մահվան սպառնալիքով ուղեվորում է դեպի Պարսկաստանի խորքերը: Ջուղայեցիներին նույնպես տեղահանելով տարածք է հատկացնում իր մայրաքաղաքից ոչ հեռու Սպահանի արվանձաններում և հիմնադրում է Նոր Ջուղան: Բազմաթիվ փաստեր և ականատեսների վկայություններ կան հայ կանանց, աղջիկների, ծերունիների և առհասարակ՝ ամբողջ գաղթականության անլուր տառապանքների, սովի, ցրտի ու բռնաբարության մասին: Հայ ժողովրդի պատմության ամեջ այս տարագրությունն անվանվել է <<Մեծ սուրգուն>>, որը նշանակում է Մեծ գաղթ: Բռնագաղթի ճանապարհին մեծ զրկանքներ ու մեծ կոտորածներ կրելով հայ ժողովրդի միայն մի մասն է կարողանում հասնել Սպահան: Շահ Աբբասը ցանկանալով զարգացնել իր երկրի տնտեսական վիճակը, մեծ արտոնություններ է տալիս հայ խոջաներին, որի բերմամբ ստեղծվում են հայ առևտրական ընկերություններ:
Նոր Ջուղան հանդիսացել է հայ մշակույթի ամենախոշոր օջախներից մեկը, որտեղ հավաքված են եղել մեծ թվով մտավորականներ: 1636 թվականին Խաչատուր Վարդապետ Կեսարացու կատարած ջանքերով Նոր Ջուղայում հիմնվում է տպարան, որը Պարսկաստանում և Միջին Արևելքում առաջինն էր: Հայերը ճանաչված էին գորգագործության, մանրանկարչության, ոսկերչության և շատ ուրիշ արհեստներում: Նոր Ջուղայում կառուցվել են 24 եկեղեցի, որոնցից 13-ը այսօր կանգուն են. նրանցից կարող ենք նշել մի քանիսը՝ Ս. Բեթղեհեմ, Ս. Սարգիս, Ս. Աստվածածին եկեղեցիները և Ս. Ամենափրկիչ վանքը:
Տարազ
Ջուղայի տարազի մեջ զգալի է պարսկական ազդեցությունը, ուշագրավ է իր գլխի կոտը, որի վրայից իջնում է գլխաշորը, որը փաթաթվում է վզի շուրջ: Կզակը ծածկվում է սպիտակ կտորով: Տարազին մաս է կազմում Շալվարը (տաբատ), որի նեղ փողերի եզրերը զարդարված են ասեղնագործ, ինչպես նաև Բատմուճանի (երկար զարդարված զգեստի) եզրերը:
Նևրիկ Ազատյան,
Հայկական տարազները և տեղագրություն, 2006
Комментариев нет:
Отправить комментарий